İşletim sistemlerinde sanal bellek kullanımı

Günlük hayatta bilgisayarlarımızı kullanırken birçok sorunla karşılaşabiliyoruz. İşletim sistemleri oldukça komplike sistemler olduğu için, bu sorunların birden fazla nedeni olabiliyor. İşletim sistemlerinin bu sorunların önüne büyük oranda geçebilmesi için birçok fikir geliştirilmiş. Sanal bellek teknolojisi de bunlardan bir tanesi. Bizde bu yazımızda, işletim sistemlerinde sanal bellek kullanımı hakkında birçok bilgiyi sizlerle paylaşacağız.

Temel olarak sanal bellek ihtiyacı her işletim sistemi için aynı olsa da, arada bazı ufak farklar bulunuyor. Bunları, yazımızda sırayla ele alacağız.

İşletim sistemlerinde sanal bellek kullanımı ne işe yarıyor?

İşletim sistemlerinde sanal bellek fikri, kendisinin iddia ettiği üzere ilk olarak Telefunken TR440 anabilgisayarının geliştiricisi olan Fritz-Rudolf Güntsch tarafından 1957 yılında bulunmuştur. Sanal bellek fikri, doktora tezi olarak ortaya atıldıktan sonra ilk olarak B5000 ticari bilgisayarında kullanıldı. Ancak sanal bellek kullanımının benimsenmesi uzun zaman aldı. 1969 yılına gelindiğinde, David Sayre’nin liderliğindeki bir IBM araştırma grubu sanal belleğin diğer sistemlerden çok daha iyi çalıştığını belirtti.

İşletim sistemlerinde sanal bellek fikri, yeterli bellek kalmadığında bilgisayarların işlevlerine devam edebilmesi için bulundu diyebiliriz. 1970’li yıllarda, RAM maliyeti şimdilerde olduğu kadar az değildi. RAM üretmek, oldukça zor ve maliyetliydi. Bu sebeple yüksek kapasitede bellekler kullanılamıyordu. Bunun yerine, maliyeti daha az olan disklerden yardım alındı. Sanal bellek teknolojisi, temelde işletim sistemi veya programlar için yeterli RAM kalmadığında, bu alanı bilgisayarda bulunan diskten karşılamak üzerine kurulu bir sistem.

RAM ve HDD, temelde aynı görevi gören iki parça. İkisi de depolama birimi. Ancak RAM oldukça hızlı fakat maliyeti yüksek, HDD ise çok daha yavaş fakat maliyeti az. Bu sebeple, bilgisayarda yeterli RAM kalmadığı zaman imdada HDD yetişiyor. Sistem üzerinde bulunan RAM dolduğu zaman, işletim sistemi diskten ayırdığı alanı kullanmaya başlar. Birincil işlemler RAM’de halledilirken, diğer işlemler arka planda disk üzerinde bekletilir. Önceliğe göre RAM ve disk arasında okuma – yazma işlemleri gerçekleşir. Bu sayede, yavaşta olsa sistemin istediği alan temin edilir.

İşletim sistemlerinde sanal bellek kullanımı, en fazla Windows’un işine yarıyor. Linux ve macOS sistemlerine kıyasla, Windows’un RAM ihtiyacı daha fazladır. Bu sebeple, Windows kurarken sanal bellek otomatik olarak açık gelir ve siz değiştirmediğiniz sürece sistem bu alanı kendi yönetir. Otomatik belirlenen bu alan, bilgisayar üzerinde bulunan RAM ve depolama alanına göre belirlenir. Linux’da sanal belleğe swap alanı da denir.

Günümüzde RAM maliyetleri oldukça azaldığı için, sanal belleğe duyulan ihtiyaç giderek azalmaktadır. Çok yüksek kapasitede belleğe sahip değilseniz, sisteminiz macOS dahi olsa sanal bellek kullanmanızı öneririz. Günlük bir kullanıcıysanız ve yeterli belleğiniz varsa, Linux sistemlerde swap alanı ayırmak zorunda değilsiniz.

İşletim sistemlerinde sanal bellek performansı, SSD disklerin çıkışı ile birlikte önemli ölçüde arttı. Ancak sanal bellek kullanımı yoğunsa, disk üzerinde yüksek miktarda okuma ve yazma işlemi yapılacağı için disk ömrü önemli ölçüde azalacaktır. Bu sebeple, eğer bilgisayarınızda 16 GB ve üzeri RAM bulunduruyorsanız, sanal belleğin SSD yerine HDD’yi kullanmasını sağlayabilirsiniz.

Bu kısmı yönetmek için, Bilgisayarım klasörüne sağ tıkladıktan sonra açılan pencereden özellikler seçeneğine tıklayın. Burada sol kısımda bulunan gelişmiş sistem ayarlarına tıklayın ve açılan pencereden Performans – Ayarlar seçeneğine tıklayın. Daha sonra gelişmiş kısmında bulunan Sanal bellek seçeneğinde bulunan değiştir seçeneğine tıklayın. Üst tarafta bulunan tiki kaldırdıktan sonra, sanal bellek alanını istediğiniz gibi yönetebilir veya bu işlem için kullanılacak diski seçebilirsiniz.

Özetlemek gerekirse, işletim sistemlerinde sanal bellek kullanımı oldukça yararlı bir özellik. Yukarıda önerdiklerimizden yola çıkarak, sizde sanal bellek kullanımınızı düzenleyebilirsiniz.

Kaynak 1 ve Kaynak 2

Günlük hayatta bilgisayarlarımızı kullanırken birçok sorunla karşılaşabiliyoruz. İşletim sistemleri oldukça komplike sistemler olduğu için, bu sorunların birden fazla nedeni olabiliyor. İşletim sistemlerinin bu sorunların önüne büyük oranda geçebilmesi için birçok fikir geliştirilmiş. Sanal bellek teknolojisi de bunlardan bir tanesi. Bizde bu yazımızda, işletim sistemlerinde sanal bellek kullanımı hakkında birçok bilgiyi sizlerle paylaşacağız.

Temel olarak sanal bellek ihtiyacı her işletim sistemi için aynı olsa da, arada bazı ufak farklar bulunuyor. Bunları, yazımızda sırayla ele alacağız.

İşletim sistemlerinde sanal bellek kullanımı ne işe yarıyor?

İşletim sistemlerinde sanal bellek fikri, kendisinin iddia ettiği üzere ilk olarak Telefunken TR440 anabilgisayarının geliştiricisi olan Fritz-Rudolf Güntsch tarafından 1957 yılında bulunmuştur. Sanal bellek fikri, doktora tezi olarak ortaya atıldıktan sonra ilk olarak B5000 ticari bilgisayarında kullanıldı. Ancak sanal bellek kullanımının benimsenmesi uzun zaman aldı. 1969 yılına gelindiğinde, David Sayre’nin liderliğindeki bir IBM araştırma grubu sanal belleğin diğer sistemlerden çok daha iyi çalıştığını belirtti.

İşletim sistemlerinde sanal bellek fikri, yeterli bellek kalmadığında bilgisayarların işlevlerine devam edebilmesi için bulundu diyebiliriz. 1970’li yıllarda, RAM maliyeti şimdilerde olduğu kadar az değildi. RAM üretmek, oldukça zor ve maliyetliydi. Bu sebeple yüksek kapasitede bellekler kullanılamıyordu. Bunun yerine, maliyeti daha az olan disklerden yardım alındı. Sanal bellek teknolojisi, temelde işletim sistemi veya programlar için yeterli RAM kalmadığında, bu alanı bilgisayarda bulunan diskten karşılamak üzerine kurulu bir sistem.

RAM ve HDD, temelde aynı görevi gören iki parça. İkisi de depolama birimi. Ancak RAM oldukça hızlı fakat maliyeti yüksek, HDD ise çok daha yavaş fakat maliyeti az. Bu sebeple, bilgisayarda yeterli RAM kalmadığı zaman imdada HDD yetişiyor. Sistem üzerinde bulunan RAM dolduğu zaman, işletim sistemi diskten ayırdığı alanı kullanmaya başlar. Birincil işlemler RAM’de halledilirken, diğer işlemler arka planda disk üzerinde bekletilir. Önceliğe göre RAM ve disk arasında okuma – yazma işlemleri gerçekleşir. Bu sayede, yavaşta olsa sistemin istediği alan temin edilir.

İşletim sistemlerinde sanal bellek kullanımı, en fazla Windows’un işine yarıyor. Linux ve macOS sistemlerine kıyasla, Windows’un RAM ihtiyacı daha fazladır. Bu sebeple, Windows kurarken sanal bellek otomatik olarak açık gelir ve siz değiştirmediğiniz sürece sistem bu alanı kendi yönetir. Otomatik belirlenen bu alan, bilgisayar üzerinde bulunan RAM ve depolama alanına göre belirlenir. Linux’da sanal belleğe swap alanı da denir.

Günümüzde RAM maliyetleri oldukça azaldığı için, sanal belleğe duyulan ihtiyaç giderek azalmaktadır. Çok yüksek kapasitede belleğe sahip değilseniz, sisteminiz macOS dahi olsa sanal bellek kullanmanızı öneririz. Günlük bir kullanıcıysanız ve yeterli belleğiniz varsa, Linux sistemlerde swap alanı ayırmak zorunda değilsiniz.

İşletim sistemlerinde sanal bellek performansı, SSD disklerin çıkışı ile birlikte önemli ölçüde arttı. Ancak sanal bellek kullanımı yoğunsa, disk üzerinde yüksek miktarda okuma ve yazma işlemi yapılacağı için disk ömrü önemli ölçüde azalacaktır. Bu sebeple, eğer bilgisayarınızda 16 GB ve üzeri RAM bulunduruyorsanız, sanal belleğin SSD yerine HDD’yi kullanmasını sağlayabilirsiniz.

Bu kısmı yönetmek için, Bilgisayarım klasörüne sağ tıkladıktan sonra açılan pencereden özellikler seçeneğine tıklayın. Burada sol kısımda bulunan gelişmiş sistem ayarlarına tıklayın ve açılan pencereden Performans – Ayarlar seçeneğine tıklayın. Daha sonra gelişmiş kısmında bulunan Sanal bellek seçeneğinde bulunan değiştir seçeneğine tıklayın. Üst tarafta bulunan tiki kaldırdıktan sonra, sanal bellek alanını istediğiniz gibi yönetebilir veya bu işlem için kullanılacak diski seçebilirsiniz.

Özetlemek gerekirse, işletim sistemlerinde sanal bellek kullanımı oldukça yararlı bir özellik. Yukarıda önerdiklerimizden yola çıkarak, sizde sanal bellek kullanımınızı düzenleyebilirsiniz.

Kaynak 1 ve Kaynak 2

Kaynak: Shiftdelete