Astronotlar toprak olmadan uzayda bitki yetiştirmeyi nasıl başardı?

Uzun vadeli uzay görevlerini mümkün kılmak adına astronotların kendi besinlerini yetiştirebilmeleri büyük önem arz ediyor. Bu kapsamda Uluslararası Uzay İstasyonunda (ISS) bitki yetiştirmeye yönelik bir dizi çalışma yürütülüyor. Uzay istasyonunda son dönemde kurulan topraksız üretim metodu ise oldukça dikkat çekici.

Astronotlar XROOTS’un ilk mahsüllerini aldı

ISS’de daha önce de NASA tarafından uzayda bitki yetiştirme yönünde çalışmalar yapıldı. Bu sistemlerde bitkilerin büyümesi için tipik olarak toprak ve kil benzeri malzemeler kullanılmıştı. Ancak yeni XROOTS sistemi ise hiçbir şekilde toprak ve benzeri ortamlara ihtiyaç duymuyor.

Sadece su ve havaya ihtiyaç duyan bu sistem astronotlar için de önemli bir kolaylık sağlıyor. Çünkü toprak ve benzeri malzemelerden oluşturulan bitki yetiştirme ortamı karışık ve bakımı zor olabiliyor. Bunun yanı sıra toprağın potansiyel olarak bitki ve astronot sağlığını kötü etkileyebileceği belirtiliyor.

XROOTS sistemi, bu yıl Şubat ayında ISS’ye ulaştı. Uzay istasyonun Veggie sistemine entegre edilen XROOTS ilk mahsüllerini de vermeye başlamış durumda. Bu hafta astronot Jessica Watkins, 24 Haziran Cuma günü XROOTS’tan turp ve mizuna bitkilerini toplamaya başladı.

XROOTS sistemi topraksız bitki yetiştirmek için çeşitli seçeneklere sahip. Hava bazlı ve su bazlı sistemler için aynı anda kullanılabilecek birden fazla oda sunuyor. Donanım aynı zamanda kökler de dahil olmak üzere bitkilerin izleyen kameralara da sahip. Bu sayede araştırmacılar bitkilerin gelişim süreçlerini de detaylı olarak izleyebiliyor.

Benzer sistemler dünya üzerinde de kullanılıyor. Ancak bu sistemleri uzayda kullanmak birçok zorluğu da beraberinde getiriyor. Bu zorlukların başında ise yerçekimi sıkıntısı geliyor. Yerçekiminin olmadığı ortamlarda bitkiler farklı şekillerde büyüyebilir. Bunun önüne geçmek için ise güçlü ışıklandırma sistemlerine yer veriliyor. Havalandırma sistemi de bir başka zorluk olarak öne çıkıyor.

XROOTS sistemi 6 ay boyunca test edilecek. Bu süreçte farklı bitkilerin gelişim süreci izlenecek ve veriler toplanacak. Uzayda daha uzun zaman geçirmek adına bitki yetiştirmek oldukça önemli. 

Kaynak: Shiftdelete